Co powinien zrobić pracodawca, gdy podejrzewa zły stan zdrowia pracownika?
Czy Pracodawca ma prawo wysłać pracownika na dodatkowe badania lekarskie w przypadku podejrzenia u pracownika np. depresji?
Co zrobić, jeśli zatrudniony przez nas operator maszyny, obsługujący niebezpieczną maszynę wycinającą wykazuje niepokojące objawy – pyta kilka razy o to samo, jest wycofany i jakby nieobecny.
Obawiamy się, że jeśli nie będzie dostatecznie uważny w pracy, może dojść do wypadku. Co możemy zrobić w tej sytuacji?
Kodeks pracy zobowiązuje pracodawcę do zapewnienia pracownikom profilaktycznej opieki lekarskiej, wskazując obowiązkowe badania lekarskie – wstępne, okresowe i kontrolne. Jednocześnie zabrania pracodawcy dopuszczenia do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Poddanie się badaniom profilaktycznym stanowi obowiązek pracowników, zaś odmowa realizacji tego obowiązku może uzasadniać rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem.
Uwaga! W przypadku, gdy pracodawca podejrzewa, że pracownik może cierpieć na chorobę, która potencjalnie może doprowadzać do sytuacji niebezpiecznych w zakładzie, np. do wypadku, istotnym będzie ustalenie, czy pracownik rzeczywiście jest chory, a także, czy jego stan zdrowia umożliwia mu w sposób bezpieczny wykonywać obowiązki służbowe.
Podejrzenie pogorszenia stanu zdrowia pracownika
Obowiązek pracodawcy, dotyczący zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy daje możliwość odsunięcia od pracy pracownika, którego stan zdrowia uniemożliwia wykonywanie pracy w sposób bezpieczny, zaś pracownik powinien w takiej sytuacji otrzymać skierowanie na badania okresowe.
Ważne! Przepisy nie zabraniają pracodawcy skierować pracownika na badania profilaktyczne w przypadku, gdy nadal jest ważne uprzednio wydane zaświadczenie lekarskie.
Jeśli pogorszył się stan zdrowia pracownika, wówczas pracodawca dbając o zachowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ma obowiązek wystawić skierowanie na badania lekarskie profilaktyczne, mimo, że nie upłynął jeszcze termin, natomiast pracownik ma obowiązek poddać się takiemu badaniu. Pracodawca może też wysłać na badania kobietę, która nie przyznaje się do ciąży, a pracuje w warunkach wzbronionych kobietom w ciąży.
Z orzecznictwa Sądu Najwyższego
Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy orzekając, że „aktualnym orzeczeniem lekarskim w rozumieniu Kodeksu pracy jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której ma być dopuszczony do pracy. Zachowuje ono aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika.”
Uwaga! W takim przypadku wydanie skierowania na badania profilaktyczne musi być podyktowane wystąpieniem zachowań, które uzasadniają tą decyzję, szczególnie, gdy zachowanie pracownika może być źródłem zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika lub innych osób.
Jakie podjąć kroki? Jeśli pracodawca podejrzewa problemy zdrowotne u pracownika, w pierwszej kolejności powinien z troską, w sposób taktowny i pozbawiony sugerowania konkretnej choroby przeprowadzić rozmowę z pracownikiem. Następnie, jeśli potwierdzą się podejrzenia, że pracownik ma problemy zdrowotne (np. o podłożu psychicznym) i sam nie chce podjąć leczenia, pracodawca może skierować go na dodatkowe badania lekarskie.
Decyzję o przeprowadzeniu badania przez odpowiedniego specjalistę podejmie lekarz medycyny pracy, do którego pracownik zostanie skierowany przez pracodawcę. Istotne jest, aby skierowanie na dodatkowe badanie lekarskie z powodu podejrzenia np. choroby psychicznej, nie miało znamion szykanowania, co może narazić pracodawcę na zarzut mobbingu.
Podstawa prawna
• art.: 207; 229 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.:Dz.U. z 2020 r., poz. 1320 ze zm.),
• § 4.2.4 oraz zał.1 poz. 7.3 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (teks jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 2067 ze zm.),
• wyrok Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2002 r., I PK 44/02,
• wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1999 r., I PKN 469/99.
