Urlop wypoczynkowy po długiej nieobecności pracownika kontra badania kontrolne

Częstą sytuacją w zakładzie pracy jest to, że po długiej chorobie, a także po urlopie macierzyńskim i rodzicielskim, pracownik występuje z wnioskiem o udzielenie mu urlopu wypoczynkowego. Czy urlop wypoczynkowy powinny poprzedzać badania lekarskie?

W artykule 229 § 2 jasno jest podana informacja, że każdy pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. Jeśli jest niezdolny do pracy powyżej 30 dni w związku z chorobą, musi wykonać kontrolne badania lekarskie, albowiem koniecznie należy ustalić, czy jest zdolny do pracy na stanowisku, na którym jest zatrudniony. Bez aktualnego orzeczenia potwierdzającego zdolność do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu do lekarza medycyny pracy, pracodawca nie może dopuścić pracownika do wykonywania obowiązków w ramach stosunku pracy.

Co jednak w sytuacji, gdy bezpośrednio po dłuższej chorobie pracownik chce wykorzystać urlop wypoczynkowy? Główny Inspektor Pracy stoi na stanowisku, że kontrolne badania lekarskie nie muszą być wykonane przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego wykorzystywanego bezpośrednio po długiej chorobie. Analogicznie rzecz się ma z urlopem macierzyńskim i rodzicielskim.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 r., II PK 214/07 potwierdza to stanowisko. Podkreśla, że celem badań kontrolnych, którym ma się poddać pracownik po trwającej ponad 30 dni absencji jest wskazanie, czy jest on zdolny do pracy. Urlop wypoczynkowy zaś polega na niewykonywaniu pracy. Nie można więc stwierdzić, że warunkiem koniecznym przed rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego jest przeprowadzanie kontrolnych badań lekarskich, gdyż ich nieprzeprowadzenie nie jest sprzeczne z istotą urlopu wypoczynkowego.

Dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy po długiej chorobie bez potwierdzenia jego zdolności do pracy jest obciążone ryzykiem z punktu widzenia bezpiecznego wykonywania pracy. Dotyczy to więc sytuacji, w której po okresie choroby pracownik ma faktycznie świadczyć pracę. I tu badanie lekarskie jest konieczne. W sytuacji natomiast, kiedy bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia chorobowego, czy też urlopu macierzyńskiego, pracownik rozpoczyna urlop wypoczynkowy, o żadnym zagrożeniu dla bezpieczeństwa pracy nie może być mowy – wyrok Sądu Najwyższego II PK 240/10 z dnia 9 marca 2011 r. dotyczył rozpoczynania urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.  

Z powyższych argumentów wynika zatem, że przeprowadzenie badań kontrolnych nie jest warunkiem udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu zwolnienia chorobowego powyżej 30 dni, urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Natomiast pracodawca musi skierować na takie badania pracownika zanim dopuści go do pracy.

Jednak trzeba wziąć także pod uwagę Orzeczenie Sądu Najwyższego z 26 października 2016 r. (sygn. akt III PK 9/16). Sąd Najwyższy właśnie wtedy przyjął, że pracownik nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego lub wziąć urlopu na żądanie po zakończeniu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni. Urlop to uprawnienie pracownicze, a nie praca, jednakże orzeczenie to jest wyznacznikiem dla pracodawcy. Należy również pamiętać, że profilaktyczne badanie lekarskie w żadnym razie nie powinno być przeprowadzone w czasie urlopu wypoczynkowego – nawet w ostatnim dniu jego trwania, nawet w sytuacji gdy pracownik wypoczywa w mieście, w którym funkcjonuje podstawowa jednostka służby medycyny pracy, z którą pracodawca ma podpisaną umowę.  

Bardzo istotne jest również to, że badania lekarskie mogą zostać wykonane pierwszego dnia po powrocie z urlopu do pracy. Ale bez orzeczenia lekarskiego o braku przeciwskazań do wykonywania pracy na danym stanowisku pracownik nie może zostać dopuszczony do pracy.

Dodatkową wytyczną związaną z badaniami lekarskimi jest fakt, że zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. 2019 poz. 1175) badania okresowe, wstępne i kontrolne pracowników są wykonywane na podstawie pisemnej umowy zawartej przez podmiot obowiązany do ich zapewnienia, czyli przez pracodawcę, z podstawową jednostką służby medycyny pracy. Pracodawca kieruje pracownika na badania do placówki, z którą zawarł umowę, a obowiązkiem pracownika jest poddanie się badaniom we wskazanej przez pracodawcę jednostce medycyny pracy. Ważne jest to, że pracodawca nie ma obowiązku zwracać pracownikowi kosztów badań wykonanych z jego własnej inicjatywy w innej placówce. Wykonanie takich badań nie zwalnia pracodawcy z obowiązku skierowania pracownika na badania do placówki, z którą zawarł umowę.

Nie zatrzymuj się tutaj

Czytaj więcej:

SZKOLENIA WSTĘPNE BHP

𝗣𝗥𝗔𝗖𝗢𝗗𝗔𝗪𝗖𝗢 – 𝗣𝗔𝗠𝗜𝗘̨𝗧𝗔𝗝!  Szkolenie wstępne z zakresu bhp powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy, 𝙖𝙡𝙚 𝙥𝙤 𝙟𝙚𝙟 𝙛𝙤𝙧𝙢𝙖𝙡𝙣𝙮𝙢 𝙧𝙤𝙯𝙥𝙤𝙘𝙯𝙚̨𝙘𝙞𝙪. Wynika to z tego,

czytaj więCEJ »

BEZPIECZNA EWAKUACJA W SZKOLE

Ewakuacja to niestety w naszym społeczeństwie zdarzenie bardzo trywializowane. Mariusz dzisiaj może nie róbmy próbnej ewakuacji bo „za zimno” rodzice będą mieli pretensje albo, dzisiaj

czytaj więCEJ »